Στις 7 Φλεβάρη, παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου από τα συναρμόδια υπουργεία και κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο με τίτλο «Διατάξεις για την παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης». Με αυτό, η κυβέρνηση «ρυθμίζει το πεδίο παραγωγής, ελέγχου και διάθεσης των σκευασμάτων που περιέχουν φαρμακευτική κάνναβη, με σκοπό να προωθηθούν παραγωγικές επενδύσεις και
να προκύψουν αναπτυξιακά οφέλη στην οικονομία και το κράτος», όπως ανέφερε στη σχετική συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Υγείας, Ανδ. Ξανθός.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, «δίνεται η δυνατότητα σε φυσικά και νομικά πρόσωπα να καλλιεργούν ποικιλίες κάνναβης για την επεξεργασία των πρώτων υλών και γενικότερα των ουσιών αυτών, με αποκλειστικό σκοπό την παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα». Οι σχετικές άδειες θα δοθούν για καθετοποιημένες μονάδες, έκτασης τουλάχιστον τεσσάρων στρεμμάτων, για παραγωγή, επεξεργασία και διάθεση του τελικού προϊόντος για ιατρική χρήση.
Οπως είπε στη συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Β. Αποστόλου, «η επιχείρηση θα μπορεί να εισαγάγει σπόρο από χώρες της ΕΕ ή τρίτες χώρες, αυστηρά για καλλιέργεια στο χώρο που έχει λάβει άδεια, ενώ δεν μπορεί να εισαγάγει - διαθέσει - εξαγάγει ενδιάμεσο προϊόν πέραν του τελικού, που προορίζεται για τη δημιουργία σκευασμάτων φαρμακευτικής κάνναβης».
Ο ίδιος επικαλέστηκε «διεθνή έρευνα» για να διαφημίσει τις «επενδυτικές ευκαιρίες» που προσφέρει η «φαρμακευτική» κάνναβη, λέγοντας ότι μέχρι το 2025 προβλέπεται παγκόσμια αύξηση της καλλιέργειας κατά 21%, λόγω των αυξημένων αναγκών πολλών ευρωπαϊκών και άλλων χωρών. Ομοίως, ο υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Δ. Παπαδημητρίου, είπε ότι «υπάρχει ήδη μεγάλο ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές για αδειοδότηση» και ότι έχουν γίνει προτάσεις από Γερμανούς και Καναδούς «επενδυτές».
Θυμίζουμε ότι πριν από την κατάθεση του νομοσχεδίου, μόνο τον τελευταίο χρόνο, έχουν γίνει τα εξής σε ό,τι αφορά την «ιατρική» ή «φαρμακευτική» ή «θεραπευτική» χρήση της κάνναβης: Το Φλεβάρη του 2017 δόθηκε στη δημοσιότητα το πόρισμα της επιτροπής που είχε συσταθεί για να διερευνήσει την «ιατρική» χρήση της κάνναβης.
Αμέσως μετά, τον Ιούνη, με Κοινή Υπουργική Απόφαση, η ινδική κάνναβη μεταφέρθηκε από τον Πίνακα Α' (ο οποίος περιλαμβάνει τα ναρκωτικά που διατίθενται αποκλειστικά μέσω εργαστηρίων ή νοσοκομείων για την εκτέλεση εγκεκριμένων προγραμμάτων) στον Πίνακα Β' (ο οποίος περιλαμβάνει ναρκωτικά με δυνατότητα διάθεσης με ειδική διαδικασία από τα φαρμακεία).
Τον περασμένο Σεπτέμβρη, 46 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν Ερώτηση «πότε θα είναι εφικτή η νόμιμη ιατρική χρήση της κάνναβης στην Ελλάδα» και «πότε θα τροποποιηθεί η νομοθεσία ώστε να είναι δυνατή η παραγωγή και επεξεργασία της κάνναβης από φυσικά και νομικά πρόσωπα».
Με αφορμή την Ερώτηση αυτή, ο υπουργός Υγείας, σε μια πλειάδα συνεντεύξεων, δήλωσε ότι απαιτείται αλλαγή στο υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο, δηλαδή στο νόμο 4139/2013, ώστε «κατ' εξαίρεση των ρυθμίσεων για τα ναρκωτικά και για τους πίνακες κατάταξης των ναρκωτικών ουσιών, να δίνεται η δυνατότητα καλλιέργειας στη χώρα μας και επεξεργασίας φυτών, με στόχο τη φαρμακευτική τους αξιοποίηση».
Ετσι προέκυψε το νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση και το οποίο από την Πέμπτη 22/2 συζητιέται στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής. Προηγήθηκαν δημοσιεύματα και συνεντεύξεις κυβερνητικών στελεχών, που αναφέρονταν στο «έντονο ενδιαφέρον» επιχειρηματικών ομίλων να επιταχυνθεί η διαδικασία.
Αλλά και παρεμβάσεις από «συλλόγους» ασθενών, οι οποίοι ζητούσαν επίσης να κατατεθεί γρήγορα το νομοσχέδιο και να επιτραπεί η αυτοκαλλιέργεια. Σε δημόσιες τοποθετήσεις τους, τέλος, διάφορα στελέχη της κυβέρνησης (αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, βουλευτές κ.ά.) έχουν επίσης τοποθετηθεί υπέρ της «αυτοκαλλιέργειας» της κάνναβης για προσωπική - «θεραπευτική» χρήση με όλες τις μορφές της.
Διέξοδος σε συσσωρευμένα κεφάλαια
Η κυβέρνηση προωθεί το νομοσχέδιο για τη «φαρμακευτική» κάνναβη, έχοντας στην προμετωπίδα το τρίπτυχο «ανάπτυξη - κέρδη - θέσεις εργασίας», που όπως υποστηρίζει θα έρθει μέσα από τη διαδικασία «απελευθέρωσης» της παραγωγής κάνναβης και προϊόντων της για «ιατρικούς σκοπούς».
Καταρχάς θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η επονομαζόμενη «φαρμακευτική» κάνναβη έχει περιεκτικότητα στην ψυχοτρόπο ουσία THC (τετραϋδροκανναβινόλη) μεγαλύτερη από 0,2% (μέχρι 0,2% είναι η λεγόμενη κλωστική κάνναβη), δηλαδή δεν διαφέρει σε τίποτα από το κοινό χασίς και υπάγεται στις ναρκωτικές ουσίες του ισχύοντος νομικού πλαισίου (νόμος 4139/2013).
Σημειώνουμε επίσης ότι η νομοθεσία ανέκαθεν επέτρεπε τόσο την παραγωγή, όσο και τη διάθεση κάνναβης για «ιατρικούς σκοπούς», προβλέποντας για τη διαδικασία αυτή κρατικό μονοπώλιο. Οι σχετικές προβλέψεις επικαιροποιήθηκαν μάλιστα με το άρθρο 2 του νόμου 4139/2013, το οποίο αναφέρεται σε συγκεκριμένους όρους που διέπουν την παραγωγή και διάθεση των ναρκωτικών ουσιών, ανάλογα με την κατάταξή τους στους τέσσερις πίνακες του ν. 3459/2006. Οπως ήδη αναφέρθηκε, από το 2017 η κυβέρνηση μετέφερε την κάνναβη και τη ρητίνη της από τα ναρκωτικά του Πίνακα Α' σε αυτά του Πίνακα Β', επιτρέποντας έτσι και την εισαγωγή σκευασμάτων και τη διάθεσή τους από τα φαρμακεία.
Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο, δίνεται τώρα η δυνατότητα εξαίρεσης της παραγωγής κάνναβης για «ιατρικούς σκοπούς» από τη διαδικασία του κρατικού μονοπωλίου και ανάπτυξης της εν λόγω παραγωγικής δραστηριότητας από «φυσικά ή νομικά πρόσωπα», με σκοπό είτε την προμήθεια του κρατικού μονοπωλίου, είτε την εξαγωγή.
Αρα, αυτό που αλλάζει είναι η διάνοιξη ενός πεδίου κερδοφορίας για επιχειρηματικούς ομίλους, οι οποίοι, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, βρίσκονται εν αναμονή για να «επενδύσουν». Είναι χαρακτηριστικό ότι στη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του νομοσχεδίου ακούστηκαν και συγκεκριμένα ποσά (1,5 δισ. ευρώ) σε ό,τι αφορά τα κεφάλαια που προσδοκούν να προσελκύσουν.
Παράλληλα, η κυβέρνηση αξιοποιεί ομάδες ασθενών σύμφωνα με τις οποίες υπάρχουν ενδείξεις ότι ορισμένες ουσίες που περιέχονται στο φυτό της κάνναβης μπορούν να τους προσφέρουν ανακούφιση, για να επιταχύνει τη διαδικασία της «απελευθέρωσης», τη στιγμή που θα μπορούσε να προχωρήσει σε παραγωγή με κρατικό μονοπώλιο ή με εισαγωγή των σχετικών σκευασμάτων, χωρίς να χρειάζεται αλλαγή του νόμου.
Είναι φανερό, ωστόσο, ότι αυτό που ιεραρχείται ως προτεραιότητα στην παρούσα φάση είναι η ανάγκη διοχέτευσης των συσσωρευμένων κεφαλαίων σε νέα πεδία δραστηριότητας που μπορούν να προσφέρουν υψηλή κερδοφορία, και αυτό υπηρετεί το νομοσχέδιο της κυβέρνησης.
Σκόπιμες ασάφειες στο όνομα της προσέλκυσης επενδυτών
Πέρα από το γεγονός ότι στο επίκεντρο είναι το κέρδος, το νομοσχέδιο δημιουργεί βάσιμες υποψίες ότι έρχεται να εξυπηρετήσει και άλλες σκοπιμότητες. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι η ασάφεια. Και είναι πραγματικά προκλητικό να μιλάει η κυβέρνηση «για ελεγχόμενη παραγωγή και για φοβικά σύνδρομα» όσων την αμφισβητούν.
Με σαφήνεια περιγράφονται μόνο εκείνες οι προϋποθέσεις που καθορίζουν τον κεφαλαιοκρατικό χαρακτήρα της «επένδυσης», όπως ο όρος να είναι η δραστηριότητα καθετοποιημένη - ενιαία (παραγωγή, κατοχή, μεταφορά, μεταποίηση, αποθήκευση), να λαμβάνει χώρα σε ενιαία περίκλειστη έκταση εμβαδού τουλάχιστον τεσσάρων στρεμμάτων και η καλλιεργούμενη περιοχή να είναι κλειστή (σε θερμοκήπια).
Ολες οι υπόλοιπες προδιαγραφές (π.χ. φύλαξης και ασφαλείας των περιοχών καλλιέργειας, των σημείων αποθήκευσης και των μεταποιητικών μονάδων, οι διαδικασίες παραγωγής, μεταφοράς, τακτικών και εκτάκτων ελέγχων) και κάθε άλλο σχετικό θέμα ανατίθενται σε Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις, για την έκδοση των οποίων δεν θα απαιτείται η γνώμη της Επιτροπής Ναρκωτικών.
Τώρα που η παραγωγή θα γίνεται από ιδιώτες - μεγαλοεπιχειρηματίες, τα συγκεκριμένα ελάχιστα προαπαιτούμενα ανατρέπονται. Σημειώνεται ότι μέχρι και το πόρισμα της Επιτροπής που είχε συστήσει το ίδιο το υπουργείο Υγείας για την «ιατρική» χρήση της κάνναβης, είχε προτείνει την επέκταση της εφαρμογής του ανωτέρου εδαφίου (και όχι την κατάργηση - αντικατάστασή του από ΚΥΑ), στην περίπτωση παραχώρησης του δικαιώματος παραγωγής σε «νομικά ή φυσικά πρόσωπα», πέραν του κρατικού μονοπωλίου.
Είναι φανερό ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να πιάσει με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια: Στο όνομα της «διευκόλυνσης των επενδυτών» αίρει εμπόδια και ελαστικοποιεί το συνολικό πλαίσιο που διέπει τη χρήση του χασίς.
Οι προθέσεις της μάλιστα γίνονται ακόμα πιο εμφανείς στα σημεία της ΚΥΑ που αναφέρονται στο τελικό προϊόν της παραγωγής. Σε αυτά δεν γίνεται συγκεκριμένη αναφορά σε κάποια από τις ουσίες του φυτού της κάνναβης, π.χ. κανναβιδιόλη (CDB), κανναβιδιολικό οξύ (CBDA), τετραϋδροκανναβινολικό οξύ (THCA) ή ακόμα και στην ψυχοδραστική τετραϋδροκανναβινόλη (THC), οι οποίες έχουν συνδεθεί με ορισμένες καταπραϋντικές ιδιότητες για πάσχοντες από χρόνιες νόσους.
Αντίθετα, χρησιμοποιείται ο ασαφής, αλλά άκρως βολικός για την κυβέρνηση όρος «τελικά προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης», αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι η κάνναβη είναι το φάρμακο και όχι οι ουσίες που προέρχονται από την κάνναβη και για τις οποίες υπάρχουν ορισμένες ιατρικές ενδείξεις βάσει μελετών. Ανοίγεται έτσι διάπλατα η πόρτα στο να βαφτίζεται το «τσιγαριλίκι» θεραπεία και το χασίς φάρμακο.
Σε πορεία πλήρους αποποινικοποίησης της κάνναβης
Από τα παραπάνω βγαίνει το συμπέρασμα ότι η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για την παραγωγή και διακίνηση ασφαλών και ποιοτικών σκευασμάτων, που προϋποθέτουν την τυποποίηση, τον καθορισμό συγκεκριμένων προδιαγραφών ουσίας, εκδόχων, δοσολογίας, την τιτλοποίηση, την αναλυτική ποσοτική και ποιοτική ανάλυση και γενικά την τήρηση των αρχών της φαρμακευτικής επιστήμης. Αλλωστε, το ελάχιστο που θα μπορούσε να κάνει ήταν να ορίσει επακριβώς τα φαρμακευτικά προϊόντα (ουσίες, έκδοχα κ.λπ.) και τις προδιαγραφές τους.
Είναι εμφανές ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο θα αξιοποιηθεί στην κατεύθυνση συνολικής αποποινικοποίησης της κάνναβης για προσωπική χρήση, επενδύοντας την με έναν «ιατρικοφανή» μανδύα. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι υπάρχει και διεθνής εμπειρία: Σε μια σειρά από χώρες της ΕΕ (π.χ. Αυστρία κ.α.), αλλά και διεθνώς (διάφορες Πολιτείες των ΗΠΑ), η «ιατρική» χρήση της κάνναβης αποτέλεσε όχημα για την πλήρη «απελευθέρωση», με το επιχείρημα ότι η ατομική καλλιέργεια μπορεί να συμβάλει στην προμήθεια φτηνής και ποιοτικής κάνναβης σε όσους την έχουν ανάγκη.
Ασφαλώς, το επιχείρημα του κόστους είναι φαιδρό και έρχεται σε πλήρη σύγκρουση με ολόκληρη την εξέλιξη της επιστήμης. Φαίνεται ότι ορισμένοι θέλουν να κάνουν το λαό να ξεχάσει ότι η τιμολόγηση των φαρμακευτικών σκευασμάτων γίνεται από τα μονοπώλια με κριτήριο τα υπερκέρδη τους. Αυτά υπηρετεί και η σημερινή κυβέρνηση.
