Πέρα όμως από τους αριθμούς, την άσχημη κατάσταση την επιβεβαιώνουν τα καθημερινά αδιέξοδα που συναντά κάθε αυτοαπασχολούμενος, οι δυσκολίες να θρέψει την οικογένειά του, το αβέβαιο μέλλον που ανοίγεται μπροστά του.
Επομένως εύλογα γεννιούνται μια σειρά ερωτήματα.
Πώς φτάσαμε ως εδώ;
Θα χειροτερέψουν κι άλλο τα πράγματα;
Υπάρχει διέξοδος;
Τέτοια ερωτήματα, που γεννιούνται καθημερινά, θα αποτολμήσουμε να απαντήσουμε παρακάτω.
Μια ιστορία με παρελθόν: Μονοπώληση
Δεν είναι μακρινές οι εποχές που οι θιασώτες της ευρωπαϊκής προοπτικής έταζαν «λαγούς με πετραχήλια». Και δώσ' του οικονομική σταθερότητα και «αειφόρο» ανάπτυξη, να και οι ευκαιρίες για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα ευρωπαϊκά προγράμματα. Με τέτοια επιχειρήματα βομβαρδίστηκαν οι αυτοαπασχολούμενοι, για να συναινέσουν στις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, από όλα τα κόμματα του ευρωπαϊκού τόξου. Τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, μέχρι τον ΣΥΡΙΖΑ και τα άλλα μικρότερα κόμματα.
Τι έγινε, όμως, στην πράξη, τι δείχνει η σημερινή πραγματικότητα;
Οικονομική κρίση με οδυνηρές συνέπειες, αναδουλειά και λουκέτα στα μαγαζιά, ανεργία και φτώχεια. Τα πολυκαταστήματα, τα σούπερ μάρκετ και οι μονοπωλιακοί όμιλοι εξαπλώθηκαν. Τα ευρωπαϊκά προγράμματα τα ροκάνισαν οι μεγάλες επιχειρήσεις και τα ψίχουλα, που περίσσεψαν για τις μικρές, δεν έσωσαν την παρτίδα. Σκληρή φορολογία και «απελευθέρωση» των επαγγελμάτων, για να μη μείνει τίποτα όρθιο, εκεί που οι αυτοαπασχολούμενοι κάποτε έβγαζαν ένα κομμάτι ψωμί.
Αυτά δεν προέκυψαν από το πουθενά. Λίγα χρόνια πριν, στη συμφωνία του Μάαστριχτ, την ιδρυτική συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα διαβάσουμε τις περίφημες «τέσσερις ελευθερίες» που θεσμοθετούσε.Ας εξετάσουμε εδώ τρεις από αυτές. Τις ελευθερίες κίνησης κεφαλαίων, εμπορευμάτων και υπηρεσιών.Γιατί θεσπίστηκαν;
Για να ανοίξει ο ψιλικατζής της γειτονιάς υποκατάστημα στις Βρυξέλλες, για να ξεπουλήσει ο κάθε μικροβιοτέχνης στην ενιαία αγορά, για να κάνουν χρυσές δουλειές οι υδραυλικοί και οι ηλεκτρολόγοι;
Οχι, βέβαια.
Η συμφωνία του Μάαστριχτ και αυτές που την ακολούθησαν, υπογράφηκαν από τις κυβερνήσεις, για να διευκολύνουν τον κάθε μεγαλοκεφαλαιούχο να αγοράσει πεντακόσια ταξί και να αρπάξει το φιλέτο της μεταφοράς επιβατών, για να πλημμυρίσει την αγορά με παπούτσια από την Κίνα και ρούχα από το Μπαγκλαντές, όπου παράγουν τα εμπορεύματά τους οι μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι.Η περίφημη «απελευθέρωση» των επαγγελμάτων δεν είναι τίποτα άλλο από εφαρμογή στην πράξη των παραπάνω συμφωνιών. Για παράδειγμα, τα μέτρα για τα φαρμακεία, δεν έχουν στόχο να ανοίξουν επιχείρηση οι άνεργοι φαρμακοποιοί, όπως ισχυρίζονται κάποιοι αφελείς, αλλά να διευκολύνουν τα σούπερ μάρκετ να επεκταθούν και σε αυτή την γκάμα προϊόντων.
Και επειδή το μεγάλο κεφάλαιο είναι ανυπόμονο, και θέλει νέες αγορές και υψηλή κερδοφορία όσο γίνεται πιο γρήγορα, η απελευθέρωση της αγοράς δεν έρχεται μόνη της. Την συνοδεύουν ληστρικά φορολογικά μέτρα σαν κι αυτά που εφαρμόζονται σήμερα, παραπέρα επέκταση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων και τις Κυριακές κλπ., για να εξοντωθούν οι αυτοαπασχολούμενοι μια ώρα γρηγορότερα. Να, λοιπόν, πώς δένουν τα μέτρα της κυβέρνησης σε μια ενιαία αντιλαϊκή κατεύθυνση.
Συνειδητά ψέματα και απάτες
Η παραπάνω ανάλυση βοηθά να κατανοηθούν καλύτερα οι θέσεις και οι προθέσεις των κομμάτων στις επερχόμενες εκλογές.
Ας δούμε πιο συγκεκριμένα τρία βασικά επιχειρήματα.
«Οπου να 'ναι ξεκινά η ανάπτυξη, ...γεννιέται μια νέα Ελλάδα», είναι το κεντρικό μοτίβο των κομμάτων της κυβέρνησης, της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ. Δεν διευκρινίζουν, όμως, τι είδους ανάπτυξη, για ποιους, με ποια μέσα. Φροντίζουν όμως να την πασπαλίσουν με μπόλικη «ανταγωνιστικότητα», «εξωστρέφεια» και «καινοτομία» για να γίνουν πιο πιστευτοί.
Αυτά είναι λόγια χιλιοειπωμένα και δεν πρόσφεραν καμία λύση στα προβλήματα των αυτοαπασχολούμενων. Αν κρίνουμε από τα μέτρα, και όχι από λόγια της κυβέρνησης, ένα συμπέρασμα βγαίνει. Η ανάπτυξη που ευαγγελίζεται, δεν χωρά τους μικρέμπορους, τους επαγγελματίες, τους μικροβιοτέχνες, θα χτισθεί πάνω στα αποκαΐδια εκατοντάδων χιλιάδων μικροεπιχειρήσεων. Γι' αυτό η διάσωση των τραπεζών αναγορεύτηκε σε μείζον θέμα και απορρόφησε τεράστιους πόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό. Και σειρά έχουν οι βιομήχανοι και οι μεγαλέμποροι, για να ξεκοκαλίσουν ξανά επιδοτήσεις και ζεστό κρατικό χρήμα, να απολαύσουν προνόμια και φοροαπαλλαγές. Αυτούς έχει στο μυαλό της η κυβέρνηση, και γι' αυτούς δουλεύει, και όχι τον κάθε μικρομαγαζάτορα, που φροντίζει να τον ταΐζει με το κουτόχορτο της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας.
«Το μείγμα της πολιτικής ήταν λάθος, ...χρειάζεται καλύτερη διαπραγμάτευση...» ισχυρίζεται κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ. Τα μέτρα που εφαρμόζονται, όμως, δεν επιβλήθηκαν μόνο από την τρόικα, όπως διατυμπανίζει. Αποτελούν προειλημμένες αποφάσεις για διαρθρώσεις στην οικονομία, που επιταχύνονται, με το πρόσχημα της κατάστασης στην οικονομία. Είναι συνέπεια των συνθηκών που υπέγραψαν οι κυβερνήσεις και υπερψήφισε και ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι στη φύση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Γι' αυτό είναι αποπροσανατολιστικοί οι ισχυρισμοί ότι με καλύτερη διαπραγμάτευση μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση.
Τι τάζει, όμως, στους αυτοαπασχολούμενους.
«Σεισάχθεια» (δηλαδή διαγραφή) χρεών από τράπεζες με κρατικό έλεγχο. Ομως οι τράπεζες δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα και δεν είναι διατεθειμένες να χρεοκοπήσουν χαρίζοντας δάνεια. Οσο για την κρατικοποίησή τους, το έχουμε ξαναδεί το έργο και δεν άλλαξε σε τίποτα ο ρόλος τους.
«Δημιουργία ΜμΕ με όλα τα "εργαλεία" χρηματοδότησης ...στήριξη δυναμικών και παραγωγικά καινοτόμων ΜμΕ...». Το παραμύθι περί «ΜμΕ ραχοκοκαλιάς της οικονομίας» ξαναζεσταμένο για προεκλογική κατανάλωση. 'Η, αλλιώς, όλοι οι επιχειρηματίες, μικροί - μεγάλοι, χωράνε στην ίδια αγορά, χωρίς «αθέμιτο» ανταγωνισμό και το κράτος σε ρόλο διαιτητή. Αυτά δεν γίνονται ούτε στη «Δευτέρα Παρουσία».
Η αλήθεια είναι ότι όποιος στηρίζει την Ευρωπαϊκή Ενωση, είναι υποχρεωμένος να πέφτει σε αντιφάσεις και αργά ή γρήγορα θα στηρίξει και αντιλαϊκά μέτρα. Αυτό δεν αλλάζει, όσο και να ξορκίζει την Μέρκελ και την τρόικα.
«Είμαστε χώρα υπό κατοχή ...έξω οι ξένοι», κραυγάζουν οι κάθε λογής ευρωσκεπτικιστές, μέχρι τους οπαδούς της δραχμής και τη Χρυσή Αυγή, σε διάφορες εκδοχές. Στους όψιμους υπερασπιστές της «ανεξαρτησίας» της Ελλάδας υπενθυμίζουμε ότι όταν η χώρα δεν ήταν στην Ευρωπαϊκή Ενωση, όταν υπήρχε η δραχμή, δεν έλειψαν ούτε οι αντιλαϊκές πολιτικές, ούτε η εκμετάλλευση. Κάποιοι ονειρεύονται επιστροφή σε έναν «εθνικό» καπιταλισμό όπου οι μικροεπιχειρήσεις θα ανθίζουν (ξανά το φάντασμα της «ραχοκοκαλιάς»). Το μεγάλο κεφάλαιο ακόμα και στις συνθήκες της ελληνικής αγοράς ήταν αδίστακτο απέναντι στους μικρότερους ανταγωνιστές του. Στις σημερινές συνθήκες που έχει αποκτήσει και διεθνή ρόλο, η αλληλοδιαπλοκή ξένων και ελληνικών μεγαλοσυμφερόντων είναι πολύ ισχυρή. Οποιος φαντάζεται τέτοιου είδους αναχρονισμούς, θυμίζει το σκύλο που κυνηγάει την ουρά του.
Η συνεισφορά των «τοπικών αρχόντων»
Πέρα από την κυβερνητική πολιτική, οι αυτοαπασχολούμενοι έχουν και τους δημάρχους και τους περιφερειάρχες στην πλάτη τους. Η Τοπική Διοίκηση εφαρμόζει την ίδια αντιλαϊκή πολιτική, υλοποίησε στο χώρο της όλες τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Γι' αυτό οι περισσότεροι δήμαρχοι και περιφερειάρχες φόρτωσαν με επιπλέον φόρους τα μικρομάγαζα, τον εύκολο στόχο, για να βγάλουν τα σπασμένα από το ψαλίδι της κρατικής επιχορήγησης. Πρωτοστάτησαν στην κατάργηση της κυριακάτικης αργίας, στο όνομα της δήθεν τοπικής ανάπτυξης. Μερικοί είχαν και πιο προχωρημένες εμπνεύσεις, όπως τις περίφημες «λευκές νύχτες», για μαγαζιά ανοικτά μέχρι τα ξημερώματα. Την ίδια στιγμή που έβαλαν στο στόχαστρο τη μικροβιοτεχνία με την αλλαγή των χρήσεων γης, παρέδωσαν ελεύθερους χώρους στα πολυκαταστήματα και τα σούπερ μάρκετ με πρόσχημα την αξιοποίησή τους. Οι δήμοι και οι περιφέρειες έβαλαν πλάτη για να υλοποιηθούν οι αντιλαϊκές πολιτικές κι ας διατείνονται ότι είναι «πιο κοντά στον πολίτη».
Οι υποψήφιοι της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ έχουν αποδεχτεί τις βασικές κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Και αυτά δεν μπορούν να κρυφτούν πίσω από την προσωπική ακτινοβολία του καθενός, γίνονται φανερά στην πολιτική που ακολούθησαν τα προηγούμενα χρόνια. Γι' αυτό και δεν έχουν κανένα πρόβλημα να στεγάζονται σε ενιαία ψηφοδέλτια.
Για ποια διέξοδο;
Το ΚΚΕ έχει μιλήσει ανοιχτά για τις συνέπειες των πολιτικών που υπηρετούν τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Είχε προειδοποιήσει ότι η ελευθερία κίνησης του μεγάλου κεφαλαίου και των μονοπωλίων θα στρεφόταν ενάντια στους αυτοαπασχολούμενους.Το ΚΚΕ επισημαίνει ότι το πιο σίγουρο χαρτί που έχει στα χέρια του ο κάθε αυτοαπασχολούμενος για να αντιπαλέψει και, γιατί όχι, να ανατρέψει τα αντιλαϊκά μέτρα είναι η οργανωμένη πάλη. Η αναζωογόνηση της δράσης του συνδικαλιστικού κινήματος προς όφελος των συμφερόντων του. Αυτή τη διέξοδο στηρίζει.
Το ΚΚΕ επιμένει στην ενίσχυση της κοινής δράσης των λαϊκών στρωμάτων, για τη συγκρότηση μιας συμμαχίας ικανής να φέρει τα πάνω - κάτω στην εξουσία της χώρας. Γιατί η μήτρα των σημερινών δεινών βρίσκεται στην εξουσία των μονοπωλίων, που δεν μερεμετίζεται, δεν αλλάζει προσανατολισμό, μόνο να ανατραπεί είναι δυνατόν. Αυτήν την προοπτική προτείνει.
Γι' αυτό οι συνδυασμοί και οι υποψήφιοι που στηρίζει στις τοπικές εκλογές και τις ευρωεκλογές, αφουγκράζονται την αγωνία του κάθε αυτοαπασχολούμενου για το αύριο, αν θα καταφέρει να πληρώσει τον ΟΑΕΕ, τη ΔΕΗ, την εφορία, αν θα έχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και σύνταξη. Δεσμεύονται να ενισχύσουν την πάλη για ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής, για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, που ασφυκτιούν από την κυριαρχία των μονοπωλίων.
Ετσι μόνο η ψήφος μπορεί να γίνει ανταποδοτική και να συνεισφέρει στην αντίσταση κάθε αυτοαπασχολούμενου.
Του
Βασίλη ΜΑΜΑΗ
Ριζοσπάστης 11/5/2014
