Η άμεση λήψη ουσιαστικών μέτρων για την ανακούφιση των ανέργων αποτελεί ζήτημα πρώτης προτεραιότητας, καθώς φτάνουν το 1,5 εκατομμύριο, και την ίδια στιγμή μόνο ελάχιστοι, περίπου ένα στους επτά, δικαιούνται το επίδομα των 361 ευρώ, που δεν αρκεί ούτε για τα στοιχειώδη.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, που δημοσιοποιήθηκαν στις 10 Απρίλη, το Γενάρη του 2014 η επίσημη ανεργία έφτασε στην Ελλάδα το 26,7% (από 26,5% το Γενάρη του 2013). Ο αριθμός των ανέργων ανήλθε στα 1.317.848 άτομα (αυξημένος κατά 6.815 άτομα σε σχέση με πέρσι). Ταυτόχρονα, μειώθηκε ο αριθμός των απασχολουμένων κατά 14.913 άτομα.
Ειδικότερα, η ανεργία στις γυναίκες έφτασε το 30,2% και στους άντρες το 24,1%, στους νέους μέχρι 24 ετών στο 56,8%. Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας καταγράφηκαν στις περιοχές Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας (28,6%), Μακεδονίας - Θράκης (28,1%) και Αττικής (27,3%), που είναι πάνω και από τον πανελλαδικό μέσο όρο.
Κριτήρια συγκάλυψης
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τα κριτήρια καταγραφής της ανεργίας είναι κοινά στις στατιστικές υπηρεσίες των κρατών - μελών της ΕΕ και έτσι διαμορφωμένα ώστε κρύβουν ένα μεγάλο κομμάτι των ανέργων. Σύμφωνα με αυτά τα κριτήρια, δε θεωρούνται άνεργοι όσοι τη βδομάδα που γίνεται η έρευνα «εργάστηκαν έστω και μία ώρα με σκοπό την αμοιβή ή το κέρδος, είτε εργάστηκαν στην οικογενειακή επιχείρηση είτε δεν εργάστηκαν, αλλά είχαν μια εργασία ή επιχείρηση από την οποία απουσίαζαν προσωρινά».
Να σημειωθεί πως όσοι εργάζονται σε οικογενειακή επιχείρηση δε θεωρούνται άνεργοι, ακόμα και όταν δεν αμείβονται για την εργασία τους. Επίσης, για να θεωρηθεί κάποιος άνεργος, πρέπει να είναι άμεσα διαθέσιμος και να ψάχνει για δουλειά τις τελευταίες τέσσερις βδομάδες. Δηλαδή, αν για κάποιο λόγο δεν είναι άμεσα διαθέσιμος, π.χ. λόγω ασθένειας, δεν προσμετράται στους ανέργους.
Ενα άλλο σημείο που πρέπει να προσεχτεί, για τον επιπλέον λόγο ότι δείχνει τα χειρότερα που έρχονται, είναι ότι στον ορισμό του ανέργου οι ηλικιακές κατηγορίες ξεκινάνε από τα 15 και φτάνουν μέχρι τα 74 έτη! Αν μη τι άλλο, η υιοθέτηση αυτού του κριτηρίου από την ΕΛΣΤΑΤ δείχνει και την πρόθεση των κυβερνήσεων για ακόμα μεγαλύτερη παράταση του εργάσιμου βίου.
Μια ακόμα πλευρά
Μια ακόμα πλευρά σε σχέση με την καταγραφή της ανεργίας: Τον τελευταίο καιρό, τόσο η Eurostat όσο και η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποιούν δύο νέες κατηγορίες, που αποκαλύπτουν ένα κομμάτι της κρυμμένης ανεργίας. Ωστόσο, καθόλου τυχαία, δε γίνεται συχνή αναφορά σε αυτές.
Η μία κατηγορία είναι οι «υποαπασχολούμενοι μερικής απασχόλησης» στην οποία περιλαμβάνονται τα άτομα «που, αν και είναι απασχολούμενοι, δεν εργάζονται ικανό αριθμό ωρών και από αυτήν την άποψη ομοιάζουν με τους ανέργους». Σε αυτούς θα έπρεπε να προστεθούν και όσοι αμείβονται τόσο λίγο, ανεξάρτητα από το πόσες ώρες δουλεύουν, ώστε ο «μισθός» τους δεν επαρκεί να καλύψει βασικές ανάγκες. Σ' αυτήν την κατηγορία, που δε θεωρούνται άνεργοι, καταγράφηκαν από 214.000 έως τις 222.000 άτομα το 2013 στην Ελλάδα.
Τέλος, υπάρχει και η κατηγορία των αναζητούντων εργασία χωρίς όμως να είναι άμεσα διαθέσιμοι. Αυτοί εντάσσονται στο «μη οικονομικά ενεργό πληθυσμό» και κυμάνθηκαν από 35.000 έως 49.000 το 2013. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τα δικά τους στοιχεία, δίπλα στα 1,3 εκατομμύρια επίσημα καταγεγραμμένους ανέργους, θα έπρεπε να προστεθούν άλλα 300.000 άτομα, οι οποίοι όμως, με ένα «μαγικό» τρόπο, δε θεωρούνται άνεργοι!
Μέτρα ανακύκλωσης
Την τεράστια αυτή στρατιά ανέργων προσπαθούν να ανακυκλώσουν οι αστικές κυβερνήσεις της ΕΕ, με διάφορα προγράμματα κατάρτισης, πρακτικής άσκησης και ημιαπασχόλησης, όπως η «κοινωφελής εργασία», η λεγόμενη «επιταγή εισόδου στην αγορά εργασίας» και άλλα.
Την ίδια ώρα, τα κόμματα του κεφαλαίου και της ΕΕ απορρίπτουν τις προτάσεις νόμου που καταθέτει το ΚΚΕ στη Βουλή για μέτρα άμεσης προστασίας των ανέργων, ενώ η κυβέρνηση αντιμετωπίζει ακόμα και με τα ΜΑΤ τους ανέργους και τα συνδικάτα τους, που αγωνίζονται για μέτρα ανακούφισης των οικογενειών τους.Να σημειωθεί τέλος ότι μετά από τη γενικευμένη κατακραυγή που προκάλεσε η απόφαση να φορολογούνται οι άνεργοι σαν ελεύθεροι επαγγελματίες, στην περίπτωση που παρακολούθησαν κάποιο «σεμινάριο επιμόρφωσης» μέσα στο 2013, η κυβέρνηση διαρρέει τώρα ότι σκοπεύει να επανεξετάσει το θέμα.
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να κατατεθούν τροπολογίες ή να εκδοθούν υπουργικές αποφάσεις, που θα επιφέρουν αλλαγές σε «στρεβλώσεις» που παρατηρούνται στο φορολογικό, μεταξύ αυτών και στη διάταξη που αφορά την παραπάνω κατηγορία των ανέργων.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, που δημοσιοποιήθηκαν στις 10 Απρίλη, το Γενάρη του 2014 η επίσημη ανεργία έφτασε στην Ελλάδα το 26,7% (από 26,5% το Γενάρη του 2013). Ο αριθμός των ανέργων ανήλθε στα 1.317.848 άτομα (αυξημένος κατά 6.815 άτομα σε σχέση με πέρσι). Ταυτόχρονα, μειώθηκε ο αριθμός των απασχολουμένων κατά 14.913 άτομα.
Ειδικότερα, η ανεργία στις γυναίκες έφτασε το 30,2% και στους άντρες το 24,1%, στους νέους μέχρι 24 ετών στο 56,8%. Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας καταγράφηκαν στις περιοχές Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας (28,6%), Μακεδονίας - Θράκης (28,1%) και Αττικής (27,3%), που είναι πάνω και από τον πανελλαδικό μέσο όρο.
Κριτήρια συγκάλυψης
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τα κριτήρια καταγραφής της ανεργίας είναι κοινά στις στατιστικές υπηρεσίες των κρατών - μελών της ΕΕ και έτσι διαμορφωμένα ώστε κρύβουν ένα μεγάλο κομμάτι των ανέργων. Σύμφωνα με αυτά τα κριτήρια, δε θεωρούνται άνεργοι όσοι τη βδομάδα που γίνεται η έρευνα «εργάστηκαν έστω και μία ώρα με σκοπό την αμοιβή ή το κέρδος, είτε εργάστηκαν στην οικογενειακή επιχείρηση είτε δεν εργάστηκαν, αλλά είχαν μια εργασία ή επιχείρηση από την οποία απουσίαζαν προσωρινά».
Να σημειωθεί πως όσοι εργάζονται σε οικογενειακή επιχείρηση δε θεωρούνται άνεργοι, ακόμα και όταν δεν αμείβονται για την εργασία τους. Επίσης, για να θεωρηθεί κάποιος άνεργος, πρέπει να είναι άμεσα διαθέσιμος και να ψάχνει για δουλειά τις τελευταίες τέσσερις βδομάδες. Δηλαδή, αν για κάποιο λόγο δεν είναι άμεσα διαθέσιμος, π.χ. λόγω ασθένειας, δεν προσμετράται στους ανέργους.
Ενα άλλο σημείο που πρέπει να προσεχτεί, για τον επιπλέον λόγο ότι δείχνει τα χειρότερα που έρχονται, είναι ότι στον ορισμό του ανέργου οι ηλικιακές κατηγορίες ξεκινάνε από τα 15 και φτάνουν μέχρι τα 74 έτη! Αν μη τι άλλο, η υιοθέτηση αυτού του κριτηρίου από την ΕΛΣΤΑΤ δείχνει και την πρόθεση των κυβερνήσεων για ακόμα μεγαλύτερη παράταση του εργάσιμου βίου.
Μια ακόμα πλευρά
Μια ακόμα πλευρά σε σχέση με την καταγραφή της ανεργίας: Τον τελευταίο καιρό, τόσο η Eurostat όσο και η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποιούν δύο νέες κατηγορίες, που αποκαλύπτουν ένα κομμάτι της κρυμμένης ανεργίας. Ωστόσο, καθόλου τυχαία, δε γίνεται συχνή αναφορά σε αυτές.
Η μία κατηγορία είναι οι «υποαπασχολούμενοι μερικής απασχόλησης» στην οποία περιλαμβάνονται τα άτομα «που, αν και είναι απασχολούμενοι, δεν εργάζονται ικανό αριθμό ωρών και από αυτήν την άποψη ομοιάζουν με τους ανέργους». Σε αυτούς θα έπρεπε να προστεθούν και όσοι αμείβονται τόσο λίγο, ανεξάρτητα από το πόσες ώρες δουλεύουν, ώστε ο «μισθός» τους δεν επαρκεί να καλύψει βασικές ανάγκες. Σ' αυτήν την κατηγορία, που δε θεωρούνται άνεργοι, καταγράφηκαν από 214.000 έως τις 222.000 άτομα το 2013 στην Ελλάδα.
Τέλος, υπάρχει και η κατηγορία των αναζητούντων εργασία χωρίς όμως να είναι άμεσα διαθέσιμοι. Αυτοί εντάσσονται στο «μη οικονομικά ενεργό πληθυσμό» και κυμάνθηκαν από 35.000 έως 49.000 το 2013. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τα δικά τους στοιχεία, δίπλα στα 1,3 εκατομμύρια επίσημα καταγεγραμμένους ανέργους, θα έπρεπε να προστεθούν άλλα 300.000 άτομα, οι οποίοι όμως, με ένα «μαγικό» τρόπο, δε θεωρούνται άνεργοι!
Μέτρα ανακύκλωσης
Την τεράστια αυτή στρατιά ανέργων προσπαθούν να ανακυκλώσουν οι αστικές κυβερνήσεις της ΕΕ, με διάφορα προγράμματα κατάρτισης, πρακτικής άσκησης και ημιαπασχόλησης, όπως η «κοινωφελής εργασία», η λεγόμενη «επιταγή εισόδου στην αγορά εργασίας» και άλλα.
Την ίδια ώρα, τα κόμματα του κεφαλαίου και της ΕΕ απορρίπτουν τις προτάσεις νόμου που καταθέτει το ΚΚΕ στη Βουλή για μέτρα άμεσης προστασίας των ανέργων, ενώ η κυβέρνηση αντιμετωπίζει ακόμα και με τα ΜΑΤ τους ανέργους και τα συνδικάτα τους, που αγωνίζονται για μέτρα ανακούφισης των οικογενειών τους.Να σημειωθεί τέλος ότι μετά από τη γενικευμένη κατακραυγή που προκάλεσε η απόφαση να φορολογούνται οι άνεργοι σαν ελεύθεροι επαγγελματίες, στην περίπτωση που παρακολούθησαν κάποιο «σεμινάριο επιμόρφωσης» μέσα στο 2013, η κυβέρνηση διαρρέει τώρα ότι σκοπεύει να επανεξετάσει το θέμα.
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να κατατεθούν τροπολογίες ή να εκδοθούν υπουργικές αποφάσεις, που θα επιφέρουν αλλαγές σε «στρεβλώσεις» που παρατηρούνται στο φορολογικό, μεταξύ αυτών και στη διάταξη που αφορά την παραπάνω κατηγορία των ανέργων.